From emperor to citizen

Είναι τριών. Τον παίρνουν από τη μάνα του και κλαίει στην αγκαλιά της τροφού. Είναι ο άρχοντας δέκα χιλιάδων ετών. Τον τρέχουν, τον ντύνουν, τις τρων όταν κάνει λάθη. Μαθαίνει ότι μάνα είναι αυτή που έχει γάλα στο στήθος και όλοι γύρω είναι υποτελείς. Όλα αυτά εντός των τειχών της απαγορευμένης πόλης. Δε γίνεται να βγει έξω.

Είναι λίγο μεγαλύτερος. Τον φωνάζουν Χένρι. Ξέρει για τον προηγούμενο αυτοκράτορα και αναρωτιέται: but who killed him, and why, and who will kill me? Δε βλέπει καλά και χρειάζεται γυαλιά. Για να τα πάρει, ο εκπαιδευτής του εκβιάζει την υψηλή αυλή. Οι γύρω συνεχίζουν να είναι υποτελείς. Τον τρέχουν, τον ντύνουν, ανησυχούν τι θα πάθουν όταν σκαρφαλώνει στα κεραμίδια ζητώντας να του επιτραπεί να πάει στην κηδεία της μητέρας του. Θέλει να έχει φωνή, ετοιμάζεται να έχει φωνή.You must say what you mean, otherwise, you will never mean what you say. Δε θα τον ακούσει κανείς γιατί δε γίνεται να βγει έξω.

Είναι δεκαεφτά και πρέπει να του διαλέξουν δύο συζύγους. Οι υποτελείς του κλέβουν πετράδια από το στέμμα της νύφης στο πάρτι του γάμου αλλά τον τρέχουν, τον ντύνουν και φροντίζουν και τις συζύγους. Νιώθει αδικημένος, οποιοσδήποτε Κινέζος πολίτης μπορεί να διοικήσει την Κίνα εκτός από τον ίδιο γιατί αυτός είναι ο αυτοκράτορας. Αποφασίζει να αλλάξει την απαγορευμένη πόλη αφού δε μπορεί να αλλάξει τη χώρα. Αλλάζει πρώτα ο ίδιος κόβοντας την κοτσίδα. Δε θα συνεχίσει  τις αλλαγές γιατί υποχρεώνεται να βγει έξω.

Έχει καταφύγει στους Ιάπωνες, πρώτα στην ιαπωνική πρεσβεία και μετά στην Ιαπωνία. Νιώθει ότι  ο Ιάπωνας αυτοκράτορας τον καταλαβαίνει. Αναζητώντας ένα φίλο, συμμαχεί με τον εχθρό. Οι υποτελείς του είναι εκεί. Τον τρέχουν, τον ντύνουν, τον προστατεύουν από τη μοίρα που έρχεται και τις μηχανορραφίες που γίνονται. Συμπεριφέρεται ως αυτοκράτορας στην Μαντζουρία, υπογράφοντας νόμους που του δίνονται έτοιμοι. Βλέπει την αυτοκράτειρα να καταστρέφεται από το όπιο όπως είχε καταστραφεί παλιά η μητέρα του, και τη δεύτερή του σύζυγο να τον χωρίζει. Κινδυνεύει και πρέπει να φύγει.Δε θα  τα  καταφέρει, θα συλληφθεί  από τους Ρώσσους και θα καταλήξει στη φυλακή.

Είναι πενηντάρης στη φυλακή.Δεν τον άφησαν να αυτοκτονήσει. Οι φύλακες και ο ανακριτής του δίνουν διαταγές κι απαιτούν υπακοή. Ο παλιός του υπηρέτης  τον βοηθά από συμπόνια, στην αρχή δεν έχει δεξιότητες επιβίωσης. Μαθαίνει όμως. Μαθαίνει να ντύνεται μόνος του και να δένει τα κορδόνια των παπουτσιών του, να σκάβει στην αυλή, να διαβάζει την άλλη όψη των γεγονότων, να βλέπει αυτά που δεν του έδειχναν. Κι έπειτα αλλάζει στάση. Έχει αναλάβει  -σαν αυτοκράτορας- τις ευθύνες για όσα κακά βρήκαν την Κίνα,  άσχετα αν είναι ή όχι δικές του, έχει αποχαιρετήσει τους υποτελείς, έχει συνειδητοποιήσει το διπλό ρόλο πολλών από τους παλιούς του φίλους. Παίρνει εξιτήριο και εργάζεται στους βοτανικούς κήπους και αργότερα στο κόμμα. Περπατώντας στους δρόμους παρατηρεί τον κόσμο να προσφέρει σεβασμό και υποτέλεια σε κάποιον άλλο. Γράφει σε βιβλίο την ιστορία της ζωής του. Γίνεται θνητός σε ένα κόσμο θνητών, και σαν τέτοιος φεύγει από τη σκηνή και γίνεται μια μακρινή ανάμνηση.

 Είναι ο τελευταίος αυτοκράτορας, μια φιγούρα του παρελθόντος αφημένη στο κίτρινο ζεστό φως ενός μοντέρνου Μάρκο Πόλο που αναζητεί τον Άλλο. Έχει ακόμη κύρος, ο σκηνοθέτης της δικιάς του ζωής επιτρέπεται να μπει στην απαγορευμένη πόλη. Έχει ακόμη επιρροή, είναι η δική του ασιατική κουλτούρα που παρουσιάζεται στην ταινία. Κάποιος άκουσε προσεκτικά όλα όσα κάποτε ήθελε να πει:

There is a point where, and the point is your mind, your spirit, where completely the values, which are completely in contradiction, opposite, can find a system of being organic to each other. And, the first time I went to Peking, to Beijing, to do the first reccie for The Last Emperor, between the airport and the city of Beijing, there is a flat landscape with poplar trees, exactly like in the Po Valley, and immediately that put me in a kind of good attitude to accept. But this is the beginning, there is a moment when you go on these travels which take you in places completely different from your original places, there is a moment when you do everything to find point of link and point of connection. And then, you understand that you don't have to have the presence, the constant presence of all your education next to you. I mean, you don't have to have all the time to be protected by your father, in a way... 

Αυτός ο κάποιος δεν αλλοίωσε και δεν αγιοποίησε τον ήρωά του και τους γύρω πολιτικούς. Ίσως γιατί ήταν ο τελευταίος και κανένας απόγονος δεν θα έχει αντιρρήσεις. Μπορεί σε άλλη χώρα, πιο δημοκρατική, πιο προοδευτική, πιο πρόθυμη να θίξει τα ιερά και τα όσια, μια παρόμοια ταινία να αλλοίωνε την ιστορία, για χάρη ενός αυτοκράτορα ή ενός βασιλιά.